Iz Sarajeva za Dokumentarni.net: Iva Rosandić
Mjesec dana po završetku centralnog događanja sarajevske filmske scene – Sarajevo Film Festivala, sad se već kontinuirano održava Festival dokumentarnog filma Al Jazeere Balkans (AJB DOC). Na kulturnu se mapu upisao kao festival orijentiran na dokumentarni film televizijskog karaktera, odnosno konotacijama koje odatle proizlaze, a tiču se jednako prirode medija, kao i pripadnih estetika. Odabrani je program najčešće jednako usmjeren na proširivanje novinarskih praksi i njihova pretakanja u filmske forme, kao i produbljivanje perspektive medijski dominantnih tema, ne bi li se diskurs nivelirao, prilagodio različitim publikama, odnosno, ne bi li se njegovala inherentna etičnost u radu, kako novinara, tako i filmaša.
Kao što je svake godine u fokusu pojam koji se referira na sve filmove u programu, ujedno im umnažajući značenje i sugerirajući kut sagledavanja, tako su to ove godine prava (“RIGHT(S)”/”PRAVA”) – bez specifikacije, pojam ostaje otvoren za nadopunjavanje sadržajem. Nedavni tragični događaji u regiji tematskoj niši daju na još većoj aktualnosti, a posebna je pažnja neminovno pridana ženskoj poziciji unutar naših društava, odnosno problematici femicida, pružajući konkretni doprinos pokrenutim diskusijama i samoniklim društvenim pokretima.
Nakon što su se nekoliko godina večernje projekcije održavale u Multimedijalnom centru Kovači, Festival se vratio u centar grada i otvoren je jučer u Bosanskom kulturnom centru. Direktor festivala Edhem Fočo u obraćanju je publici posebno istaknuo inicijalnu ideju izgradnje poveznica prema vlastitim sugrađanima kroz komunikaciju bitnih tema, a koje nas se sve posredno dotiču. Iz tog aspekta možemo promatrati i film otvaranja “The Mind Game” (2023) u koautorstvu Sajida Khana Nasirija, Eefje Blankevoort i Els van Driel, a koji izjegličke sudbine s balkanske rute individualizira kroz priču koredatelja Sajida Khana Nasirija, čije snimke čine temeljnu strukturu ostvarenja. Film je potentno sagledati u odnosu na prethodni “Igra sjenki” / “The Shadow Game” (2021) redateljskog tandema Eefje Blankevoort i Els van Driel, a koji mozaično prati nekoliko sudionika izbjegličke rute, redom maloljetnika, pri čemu je Sajid jedan od aktera.
“The Mind Game” nastaje po njegovu dolasku u Belgiju, a kao što naslov sugerira, orijentira se na drugi nivo, psihološku stranu priče i uopće način na koji se društveni pritisci (ne samo u prijetnje zbog ilegalnih prelazaka granica, već i kasnijeg perioda iščekivanja azila) reflektiraju na mlade ljude i koje posljedice ostavljaju. Film to dočarava povremenim intervencijama u sliku, naglašenim zvukovima klaustrofobična efekta i Sajidovom ekspresijom, a u kombinaciji s autentičnim snimkama ili prepiskama poruka čini dinamičan amalgam, iako mu nedostaje daljnje kontekstualizacije i konkretnijih uvida u priču. Budući da je filmski prostor konačno otvoren jednom od niza pojedinaca koji dijele istu priču, šteta je propustiti detaljnu razradu, a sve s ciljem osnaživanja empatičnog momenta, koji se krije u prepoznavanju identičnosti reakcija, neovisno o vremenskom periodu ili društvenim uvjetima.
Paralelno uz filmski program, drugu godinu zaredom održava se danas otvoreni industrijski dio festivala “AJD Industry Days @ AJB DOC”, organiziran od strane Al Jazeera Documentary Channela i AJB DOC-a. Okupljajući profesionalce u dokumentarnom filmu, industry program postaje sve vidljiviji segment događanja. Kao što smo već pisali, na ovom izdanju sudjeluju čak četiri hrvatska projekta: “Bezbroj poljubaca” / “Con 24000 baci” (Marinis Media) Alessija Bozzera i Ivane Marinić Kragić, “Kontraadmiral” (Restart / Artikulacija Film) Mladena Ivanovića, “Cordon” (Restart / Cinephage Productions) Antona Mezulića te “Još jedan film o ratu, ocu i domu” (Wolfgang&Dolly) Damira Markovine.
