Poznati francuski dokumentarist Claude Lanzmann preminuo je jučer u Parizu u 92. godini života. Lanzmann je javnosti najpoznatiji po epskom, gotovo desetosatnom remek-djelu “Shoah” (1985) koji na jednom mjestu sabire potresna svjedočanstva preživjelih stradalnika holokausta. Francuz je preminuo u svom domu tek dan nakon početka kino distribucije svojeg najnovijeg filma “The Four Sisters” / “Les quatre soeurs” (2018), zapravo intervjua koji nisu bili uključeni u konačnu verziju “Shoah”.
Rođen u Parizu 1925. godine, kao sin ruskih židovskih imigranata Lanzmann se zajedno sa svojom obitelji skrivao od nacističke čizme, da bi već sa 17 godina postao član Francuskog pokreta otpora. U 1950-ima je zajedno sa Jean-Paul Sartreom i Simone de Bauvoir kao novinar i urednik radio u francuskom kulturno-političkom magazinu Les Tempes Modernes, u kojem je ostao do kraja života.
Francuz je “Shoah” počeo snimati još 1974. godine, a zbog svog stila (intervjui bez arhivske građe), nefiltriranih svjedočanstava preživjelih logoraša, u konačnici i same važnosti teme, film je od mnogih kritičara redovno uvrštavan među najbolja nefikcijska ostvarenja svih vremena. Lanzman je u konačnici sakupio čak 350 sati materijala, od čega je dobar dio završio u njegovim kasnijim filmovima: “Sobibor, October 14, 1943” / “Sobibór, 14 octobre 1943, 16 heures” (2001) o ustanku zatvorenika u Sobiboru 1943. godine; “The Karski Report” / “Le rapport Karski” (2010) o poljskom borcu pokreta otpora Janu Karskom te “Posljednji od nepravednika” / “The Last of the Unjust” / “Le dernier des injustes” (2013) o Benjaminu Murmelsteinu, preživjelom židovskom adminstratoru geta u Theresienstadtu.
Lanzmannu je 2011. uručena Legija časti (Légion d’honneur), najveće francusko odlikovanje, a dvije godine kasnije primio je i počasnog Zlatnog medvjeda na Berlinaleu. Ženio se tri puta (glumica Judith Magre, spisateljica Angela Schrobsdorff i epidemiologinja Dominique Petithory) te je imao dvoje djece – Angelique i Felixa – od kojih je Felix 2017. preminuo od raka u 23. godini života.
