Iz Prizrena za Dokumentarni.net: Marko Stojiljković
Voda zauzima oko sedamdeset procenata površine naše planete. Možda smo je brodili i prebrodili uzduž i popreko, okeane prešli jedrenjacima, motornim brodovima, jedrilicama i podmornicama, izmerili dubine jezera i brzine protoka reka. To ipak ne znači da smo uspeli sasvim ovladati ovim tekućim blagom, jer nad vodom zbog njene nepredvidivosti ne možemo uspostaviti kontrolu. Pa ipak, ljudska rasa na vodu itekako utiče, i to na načine kojih nimalo nismo svesni. Veličanstvenom destruktivnom moći vode bavi se “Aquarela” (2018), najnoviji dokumentarac velikog ruskog autora Viktora Kosakovskog, koji od premijere u Veneciji pre skoro godinu dana neumorno kruži kuglom zemaljskom po filmskim festivalima, dokumentarnim i opštim, uključujući i hrvatski ZagrebDox. Film smo konačno uspeli uhvatiti na DokuFestu gde je prikazan u takmičarskom programu Green Dox.
Najpre malo tehnikalija: “Aquarela” je snimljena (Ben Bernhard i Kosakovski kao kamermani) u izuzetno visokoj rezoluciji od 96 sličica po sekundi (frames per second) zbog čega dokumentarac zahteva najsavremeniju projekcijsku opremu i ogromno platno kako bi gledalac uronio u audiovizuelno delo uglavnom pošteđeno dijaloga, bez objašnjenja u vidu tekstualnih kartica, naracije ili dosnimljenih intervjua. Film, doduše, u dva ključa sadrži i muzičku pratnju finskog kompozitora Eicce Toppinena iz muzičkog kvarteta Apocalyptica, elektro-neoklasičnom i heavy metal, koji diktiraju dinamiku emocija. Kao jedno od važnijih pitanja nameće se pitanje potrebe korištenja ovoliko napredne tehnike koju će mali broj prikazivača uspeti ispratiti. Iako postoje kamere sposobne snimati i većom brzinom, ljudskom oku naviknutom na 24 ili 25 fps-a njihove mogućnosti ostat će uglavnom nevidljive.
Kosakovski predano studira veličinu, snagu i moć jedne elementarne sile upozoravajući nas koliko smo pred njom mali, nemoćni i beznačajni, istovremeno nam otkrivajući prirodnu lepotu boja, oblika i linija.
Na vodenom putovanju duž naše planete, ispod i iznad površine, Kosakovski nas vodi različitim geografskim širinama i dužinama, od Bajkalskog Jezera u Sibiru, preko Grenlanda, Atlantika, pa do Venecuele i različitih olujnih lokacija u Sjedinjenim Američkim Državama. Film počinje najupečatljivijom sekvencom koja bi mogla samostalno funkcionisati kao kratki film: vozačima koji propadaju kroz led Bajkalskog jezera usled preranog početka topljenja leda te utreniranim spasiocima koji pokušavaju da ih izvuku iz problema. Scena je to koja na prvu deluje pomalo morbidno-humorno, ali kontekst globalnog zagrevanja i povećanja nivoa vode sasvim je ozbiljan – Kosakovski ga kasnije u celosti otkriva kroz scene plovidbe jedrilice divljim okeanom, topljenjem glečera, nevremenom na Grenlandu, izmaglice Angelovog vodopada i uragana koji divljaju SAD-om.
Ruski reditelj ipak nije nasilan u svojoj poenti; naprotiv, Kosakovski, i inače sklon neuobičajenim paralelama i opservacijama – uzmimo kao primer njegov kultni “Vivan las antípodas!” iz 2011. godine o mestima-antipodima na suprotnim krajevima zemaljske kugle – predano studira veličinu, snagu i moć jedne elementarne sile upozoravajući nas koliko smo pred njom mali, nemoćni i beznačajni, istovremeno nam otkrivajući prirodnu lepotu boja, oblika i linija. O samoj fukncionalnosti prikazanog u sklopu potencijalno homogene filmske celine, odlučivat će svaki gledaoc ponaosob. Nekima će zasmetati muzičke intervencije, kao Vašem autoru kojem očekivani neoklasicistički i nimalo suptilni stil nikako nije legao; neki možda neće biti zadovoljni odsustvom konteksta, generalnom neujednačenošću i ne naročito logički zaokruženom povezanošću materijala. Kosakovski kao velik i etabliran autor svakako ima pravo terati svoju viziju. A ona će u “Aquareli”, izuzetnom vizuelnom portretu sirove snage prirode, malo koga ostaviti ravnodušnim.
